Trang: 165
Tập 27, số 8 2017
Một số đặc điểm dịch tễ sốt rét khu vực miền Trung-Tây Nguyên giai đoạn 2011-2016
Characteristics of malaria epidemiology in Central and Tay Nguyen period 2011-2016
Tác giả: Hồ Đắc Thoàn, Nguyễn Văn Chương, Hồ Văn Hoàn, Huỳnh Hồng Quang, Nguyễn
Xuân Quang
Tóm tắt:
Nghiên cứu hồi cứu nhằm mô tả một số đặc điểm dịch tễ sốt rét ở khu vực miền Trung-Tây Nguyên trong
giai đoạn 2011-2016. Kết quả nghiên cứu cho thấy số bệnh nhân sốt rét (BNSR) toàn khu vực năm 2016
so với 2011 giảm 82,1%. Có mặt 4 loài ký sinh trùng sốt rét gồm P.falciparum, P.vivax, P.malariae và
P.knowlesi. Loài P.falciparum giảm từ 65,32% (2011) còn 49,05% (2016). P.vivax gia tăng từ 29,47%
(2011) lên 49,83% (2016). BNSR nhóm trên 15 tuổi chiếm tỷ lệ 88,85%, nhóm 5-15 tuổi chiếm 8,37% và
dưới 5 tuổi chiếm tỷ lệ 2,77%. Véc-tơ An.maculatus đã kháng, An.aconitus và An.minimus ở Bình Thuận
có thể kháng, các nơi khác An.aconitus, An.minimus và An.dirus còn nhạy với 2 loại hóa chất Alphacypermethrin
30mg/m2 và Lamda-cyhalothrin 0,05%. Xác định có mặt 1 loài An.dirus A trong phức hợp loài
Dirus. Phức hợp loài Minimus có mặt ít nhất 2 loài là An.minimus và An.harrisoni. Tỉ lệ tồn tại (KSTSR) thể
vô tính ngày D3 (+) tại Khánh Hòa (14,8%); Ninh Thuận (11,8%); Gia Lai (35,6%) và Đắc Nông (21,1%),
phát hiện có đột biến gen K13 propeller xác định và liên quan đến KSTSR kháng thuốc artemisinin tại các
tỉnh Gia Lai, Đắc Nông và Khánh Hòa. Năm 2016, tỷ lệ BNSR ở vùng sốt rét lưu hành (SRLH) nhẹ giảm
93,72%, vùng SRLH vừa giảm 61,52%, vùng SRLH nặng giảm 46,03% so với năm 2011. Xác định được
29 loài Anopheles gồm 2 véc-tơ sốt rét chính là An.dirus và An.minimus, 3 véc-tơ phụ là An.aconitus,
An.jeyporiensis và An.maculatus. Tỷ lệ nhiễm KSTSR chung của các véc-tơ sốt rét là 1,36%.
Summary:
Retrospective study on malaria situation in
order to describle some characteristics of malaria
epidemiology in Central and Tay Nguyen in
period 2011-2016. The results showed that a
total of malaria cases in 2016 decreased 82,1%
compared with2011. There were 4 malaria
parasite species (P.falciparum, P.vivax,
P.malariae and P. knowlesi). P. falciparum
decreased from 65.32% (2011) to 49.05%
(2016), and P.vivax increased from 29.47%
(2011) to 49.83% (2016). Malaria patients aged
over 15 years old accounted for 88.85%, 5-15
years old accounted for 8.37%, and under 5
years old accounted for 2.77%. An.maculatus
has resistance; An.aconitus and An.minimus
in Binh Thuan can be resistant; elsewhere,
An.aconitus, An.minimus and An.dirus are still
sensitive to Alpha-cypermethrin 30mg/m2 and
Lamda-cyhalothrin 0,05%. Only one species
of Dirus complex (An.dirus A) was dectected,
and there were at leat 2 species of Minimus
complex (An.minimus and An.harrisoni).
Survival rate of malaria parasites on D3 (+) in
Khanh Hoa was 14.8%, Ninh Thuan (11,8%);
Gia Lai (35.6%) and Dak Nong (21.1%).
Detection of K13 propeller gene mutations was
identified and associated with malaria parasites
resistance to artemisinin in Gia Lai, Dak
Nong and Khanh Hoa provinces. In 2016, the
prevalence of malaria in low malaria endemic
reduced by 93.72%, in moderate malaria
endemic reduced by 61.52% and high malaria
endemic reduced by 46.03% in comparision
with 2011. There were 29 Anopheles species
including 2 major vectors (An.dirus and
An.minimus) and 3 secondary vectors (An.
aconitus, An.jeyporiensis, and An.maculatus).
The general proportion of the vectors infected
with malaria parasite was 1.36%.
Từ khóa:
sốt rét, Anopheles, P. falciparum, P.vivax.
Keywords:
Malaria, Anopheles, P. falciparum, P.vivax.
File nội dung:
o1708165.pdf
Tải file:
